Bestaat een parafiele neiging tot gebruik van seksuele dwang ?

In de geschiedenis van de forensische psychiatrie is hierover al veel gediscussieerd.  Soms wordt zo’n parafiele aandoening opgenomen in een lijst van psychiatrische aandoeningen, en dan wordt het weer geschrapt.  Het feit dat er al zolang discussie en onenigheid is, geeft aan dat we alvast voorzichtig moeten zijn om van een parafiele dwangneiging te spreken.  

Als we de vier criteria van een parafilie erbij nemen, stellen zich verschillende problemen.  Ten eerste het zesmaandencriterium.  Hoewel het zeer duidelijk is dat bij sommige plegers van zedenfeiten dwang en geweld een rol kan spelen en zelfs een eigen aparte bron van opwinding en genot kan betekenen, is het veel minder duidelijk of er ook plegers zijn bij wie deze aandrang gedurende zes en meer maanden aanhoudt.  

Ten tweede moet een verschil gemaakt worden tussen het gebruik van dwang en geweld om een seksuele handelingop te dringen (zogenaamd instrumenteel geweld) en dwang en geweld dat op zich seksueel opwindend en genotbrengend is.  Wetenschappers discussiëren dan over de vraag of deze laatste soort van geweldpleging wel verschilt van sadistisch seksueel geweld.  Hiervan is wel aangetoond dat het bij sommige plegers aan alle parafiliekenmerken kan voldoen.

Seksueel Sadisme als parafiele aandoening is over een periode van ten minste zes maanden 1) herhaalde, intense en seksueel opwindende fantasieën en seksuele aandrang hebben of effectieve handelingen gepleegd hebben waarbij de psychische of fysieke pijn (vernedering inbegrepen) van een slachtoffer seksueel opwindend is voor de persoon; en 2) deze aandrang uitgeleefd hebben met een niet-instemmende persoon of door deze seksuele aandrang of fantasieën klinisch betekenisvol lijden of interpersoonlijke problemen voor de persoon ondervonden hebben. Het is niet noodzakelijk dat de persoon deze interpersoonlijke problemen zelf als lastig ervaart.

Deze seksuele aandrang, fantasieën en handelingen kunnen betrekking hebben op handelingen als slaan, vernederen, vastbinden of foltering om seksuele opwinding te kunnen bereiken of op te drijven.  Sadomasochisme is als seksualiteitsbeleving aanvaard in onze cultuur. Het kan worden beleefd in specifieke subculturen, in clubverband, als betaalde seks, meestal bij gespecialiseerde prostituees, maar ook in de partnerrelatie. Het wordt maar als parafiele stoornis gezien, als de criteria daarvoor voorhanden zijn (bijvoorbeeld lijdensdruk). Varianten:  rollenspelen (bijvoorbeeld meester-slaaf); vernederende straffen (bijvoorbeeld voeten likken), commanderen of vastbinden (discipline & bondage); bedplassen (urolagnie) of bevuilen met ontlasting (coprofilie); doorboren (piquerisme) of afbinden van penis, tepels of borsten.

Strafbare feiten met sadistische inslag worden gerechtelijk ook niet altijd als seksueel delict aangemerkt.  Zo kan een moord vanuit seksuele motieven gewoon als moord geregistreerd staan.  Achter een classificatie “slagen en verwondingen” kan ook een seksueel sadistisch geïnspireerd delict schuilgaan. Ook seksueel sadisme wordt vooral bij mannen gediagnosticeerd. Onderzoekers hebben vastgesteld dat sadisten al op jonge leeftijd in hun masturbatiefantasieën pijn en seksuele opwinding met elkaar verbonden.

Seksueel sadisme begint steeds met fantasieën. Door sommigen zullen ze nooit worden uitgeleefd, bij anderen kan er een escalatie zijn van fantasieën via sadomasochisme tot seksueel sadisme. Het is echter niet zo dat sadomasochisme steeds tot seksueel sadisme moet leiden. Wie echter over de grens van de instemming heen is, loopt een verhoogd risico om steeds ernstiger vormen van seksueel sadisme op te zoeken, om nog bevredigende seksuele opwinding te kunnen vinden.